Ένα μικρό βότανο που φυτρώνει στη βορειοδυτική Παραγουάη ίσως αποδειχθεί το «ιερό δισκοπότηρο» της βιομηχανίας τροφίμων. Η στέβια, παραδοσιακό γλυκαντικό των αυτοχθόνων Γουαρανών, είναι 300 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, χωρίς καθόλου θερμίδες.
Ο θάμνος, με την επιστημονική ονομασία Stevia rebaudiana bertoni, τράβηξε την προσοχή της εταιρείας Coca Cola, η οποία σκοπεύει τώρα να ζητήσει έγκριση κυκλοφορίας για ένα γλυκαντικό με βάση τη στέβια που θα κυκλοφορήσει με την εμπορική ονομασία Rebiana. Στις περισσότερες χώρες, πάντως, η στέβια δεν έχει εγκριθεί για χρήση στα τρόφιμα. Στις ΗΠΑ, η Υπηρεσία Τροφίμων και φαρμάκων προς το παρόν θεωρεί το βότανο «μη ασφαλές πρόσθετο τροφίμων», ενώ η ΕΕ επιτρέπει την πώληση μόνο ως συμπλήρωμα διατροφής και ως συστατικό καλλυντικών.
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ενδείξεις για ανεπιθύμητες δράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό. Αντιθέτως, έρευνες του Πανεπιστημίου της Ασουνσιόν στην Παραγουάη έχουν δείξει ότι η στέβια διαθέτει αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιβακτηριδιακές ιδιότητες. Ένα ακόμα πλεονέκτημα είναι ότι η κρυσταλλική γλυκιά ουσία της στέβια είναι σταθερή σε θερμοκρασία έως και 200 βαθμών Κελσίου, ιδιότητα που επιτρέπει τη χρήση της στη μαγειρική, σε αντίθεση με τη συνθετική ασπαρτάμη. Η στέβια είναι ήδη δημοφιλές γλυκαντικό στην Κίνα, η οποία μάλιστα έχει ξεπεράσει την Παραγουάη σε παραγωγή στέβια. Η Κίνα καλλιεργεί σήμερα στέβια σε 200.000 στρέμματα, ενώ οι καλλιέργειες στην Παραγουάη περιορίζονται στα 15.000 στρέμματα παρά την εκρηκτική ανάπτυξη της αγοράς. Η Παραγουάη προσπαθεί τώρα να αναγνωριστεί διεθνώς ως χώρα προέλευσης του μαγικού βοτάνου.
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός ότι η στέβια κατέχει σημαντική θέση στην αγορά της Λατινικής Αμερικής, της Κίνας, της Μαλαισίας, της Νοτίου Κορέας και της Ιαπωνίας (50% της αγοράς), στην οποία μάλιστα έχει απαγορευθεί από το 1970 η χρήση συνθετικών γλυκαντικών ουσιών για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας. Αντίθετα, στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρωπαϊκή Ένωση απαγορεύεται η διάθεσή της στο εμπόριο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 1991 απαγορεύθηκε η εισαγωγή της και η χρήση της ως γλυκαντικής ουσίας, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε καμία ένδειξη για την επικινδυνότητά της, ούτε στους Ινδιάνους Γκουαράνι που καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες στέβιας, ούτε και στους καταναλωτές των χωρών όπου αυτό το προϊόν κυκλοφορεί εδώ και πολλά χρόνια. Μάλιστα ο εθνικός φορέας φαρμάκων και τροφίμων των ΗΠΑ (FoodandDrugAdministration) δεν είχε δεχθεί καμία καταγγελία για το προϊόν που απαγόρευσε, ενώ έχει δεχτεί 7.000 για την ασπαρτάμη, η οποία ωστόσο εξακολουθεί να κυκλοφορεί στο εμπόριο χωρίς το παραμικρό πρόβλημα. Όμως, το 1995, ενέδωσε στις πιέσεις καταναλωτών και παραγωγών στέβιας και επέτρεψε την κυκλοφορία της υπό τον όρο να χαρακτηρίζεται ρητά «συμπλήρωμα διατροφής».
Στην Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαγορεύει την κυκλοφορία της στέβιας λόγω …έλλειψης επαρκών στοιχείων για την μη επικινδυνότητά της! Μάλιστα, η Επιτροπή αγνόησε το 2000 τις εργασίες των ερευνητών του βελγικού Καθολικού Πανεπιστημίου του Λουβαίν, οι οποίες αποδείκνυαν με κατηγορηματικό τρόπο ότι η κατανάλωση αυτού του φυτού δεν ενέχει κανένα κίνδυνο για την υγεία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να παγώσουν οι πρώτες πειραματικές καλλιέργειες του φυτού στη Νότια Ευρώπη, στην οποία φαίνεται ότι μπορεί να ευδοκιμήσει. Αυτή η απαγόρευση μπορεί να οφείλεται, εκτός από τις πιέσεις του λόμπι της βιομηχανίας ζάχαρης και στην δυνατότητα για καλλιέργεια αυτού του φυτού από τον κάθε καταναλωτή στο μπαλκόνι του!
Έτσι, αυτή τη στιγμή, ο μοναδικός τρόπος για να προμηθευτεί κανείς στην Ευρώπη αυτήν την ουσία είναι τα καταστήματα με συμπληρώματα διατροφής και μερικές επιχειρήσεις που πουλάνε σπόρους, καθώς στη συγκεκριμένη περίπτωση το φυτό παρουσιάζεται ως καλλωπιστικό. Μάλιστα, στην Γαλλία ασκήθηκε πρόσφατα ποινική δίωξη ενάντια στην εταιρία GuayapiTropical, επειδή διέθετε στο εμπόριο την πράσινη στεβιοσίδη. Ωστόσο, πολλοί πιστεύουν ότι αυτή η δίκη μπορεί να αποτελέσει μια αποφασιστική καμπή για την τύχη του φυτού στην Ευρώπη.
Χρήσεις Στέβιας
Η στέβια αποτελεί πηγή πολύ χρήσιμων φυσικών χημικών ουσιών, όπως η στεβιοσίδη (φυσική γλυκαντική ουσία), η γιββερελλίνη (φυτοορμόνη), η χλωροφύλλη (φυσική χρωστική), φυτοστερόλες (Ιατρική, τρόφιμο), ισοστεβιόλη (Ιατρική), κ. α.
Σπουδαιότερη από αυτές και για την οποία κυρίως καλλιεργείται σήμερα η Στέβια είναι η στεβιοσίδη μία φυσική γλυκαντική ουσία, έως και 300 φορές ποιο γλυκιά από τη ζάχαρη, το ίδιο γλυκιά με συνθετικές γλυκαντικές ουσίες αλλά χωρίς τα προβλήματα για την υγεία που έχουν αυτές, με σχεδόν μηδενική θερμιδική περιεκτικότητα. Τα φύλλα χρησιμοποιούνται ως χλωρά ή ξηρά, τριμμένα ή αλεσμένα. Οι μεγαλύτεροι χρήστες της στεβιοσίδης είναι η βιομηχανία τροφίμων-ποτών-ζαχαροπλαστική (υποκαθιστά τη ζάχαρη και την πράσινη χρωστική) και η Ιατρική (για τους διαβητικούς). Σε ορισμένες χώρες (ΗΠΑ. κ.α.) επιτρέπεται μόνο ως διαιτητικό συμπλήρωμα, ενώ σε άλλες χώρες (Ιαπωνία από το 1971, Βραζιλία, κ.α.) ως υποκατάστατο της ζάχαρης, ως συμπλήρωμα διατροφής και ως διαιτητικό συμπλήρωμα.
Στη Στέβια αποδίδονται επιπλέον ιδιότητες όπως αντιυπερτασικές, αντιβακτηριακές, αντιοξειδωτικές, προληπτικό τερηδόνας, ρυθμιστής σακχάρου στο αίμα, καρδιοτονωτικό, επουλωτικό, περιποιητικό δέρματος. Η αξία του φυτού αυτού όπως καταλαβαίνει κανείς είναι τεράστια καθώς μπορεί να γίνει και βιομηχανική εκμετάλλευση του αλλά έχει νόημα κάθε σπίτι που έχει ένα μικρό κήπο να διατηρεί μια με δύο γλάστρες με φυτά στέβιας για τις καθημερινές ανάγκες του σπιτιού. Η στέβια μπορεί να χρησιμοποιηθεί φρέσκια αλλά και αποξηραμένη, στο φαγητό, σε σαλάτες, σε γλυκά, σε ποτά. Η ποσότητα που απαιτείται είναι ελάχιστη χάρις την μεγάλη γλυκαντική της δύναμη οπότε ουσιαστικά προσθέτει μηδέν θερμίδες στο σκεύασμα ή στο αφέψημαστο οποίο προστίθεται.
Η στέβια στην άγρια της κατάσταση στο ιθαγενές της περιβάλλον είναι ένα πολυετές φυτό που φυτρώνει σε αμμώδη, μικρής γονιμότητας εδάφη στις άκρες ποταμών και ρεμάτων. Αυτό μας δείχνει ότι δεν είναι ένα ιδιαίτερα απαιτητικό φυτό όσον αφορά τις συνθήκες ανάπτυξης του. Χωρίς κλάδεμα γίνεται περίπου 2 πόδια ψηλό δηλαδή περίπου 60 εκατοστά. Οι ανάγκες του σε έδαφος είναι αρκετά ταπεινές οπότε οποιοδήποτε μείγμα για γλάστρες με ουδέτερο ή ελαφρά όξινο είναι μια χαρά. Η στέβια είναι ένα τρυφερό φυτό που δεν αντέχει το χειμερινό ψύχος. Σε βόρειες χώρες καλλιεργείται ως μονοετές αλλά σε χώρες όπως την δική μας μπορεί να καλλιεργηθεί σαν τρυφερό πολυετές και με μια μικρή προστασία κατά τις ημέρες του χειμώνα με τις χαμηλότερες θερμοκρασίες μπορεί να επιβιώσει για όλο το έτος.
Για να απαντηθεί το ερώτημα, θα πρέπει να δοθούν και αντίστοιχα στοιχεία. Στη συνέχεια του κειμένου καταθέτουμε έννοιες από την ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, ώστε ο αναγνώστης να γνωρίσει, να κρίνει, να συγκρίνει και, φυσικά, να πάρει θέση ή να μείνει απλώς παρατηρητής.
Κοινωνία των Πολιτών είναι το σύνολο των συνειδητοποιημένων πολιτών που έχουν αρνηθεί να εκχωρούν την πολιτική τους εκπροσώπηση σε κομματικούς ή άλλους παράγοντες, αναλαμβάνοντας οι ίδιοι πρωτοβουλίες και δράσεις εθελοντικού χαρακτήρα (δίχως τη συμμετοχή του κέρδους). Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι η εθελοντική δραστηριοποίηση σε αποστολές ωφέλιμες για την κοινωνία και την ποιότητα ζωής των πολιτών.
Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις είναι οι οργανώσεις, οι σύλλογοι, τα σωματεία που έχουν στο ιδρυτικό τους καταστατικό σαφείς και ξεκάθαρες θέσεις για τη λειτουργία τους έξω από τα κόμματα, το κράτος και την αγορά.
Γεωγραφικό πεδίο δράσης οφείλει να είναι οποιαδήποτε γεωγραφική περιοχή εντός ή εκτός συνόρων και όπου το ανθρωπογενές ή το φυσικό περιβάλλον υποφέρει ή δοκιμάζεται.
(Ανθρωπιστικές αποστολές, μεγάλα διεθνή συλλαλητήρια και διαμαρτυρίες για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.)
Είναι επαρκής ο έλεγχος για την οικονομική διαχείριση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων;
Η επάρκεια και η αποτελεσματικότητα του ελέγχου είναι συνδυασμός της δραστηριότητας και της κοινωνικής και οικονομικής διαφάνειας των μελών κάθε φορέα, αφού όλοι έχουμε ονοματεπώνυμο και κοινωνική δράση.
Αφού υπάρχει συντεταγμένη πολιτεία γιατί υπάρχει η αναγκαιότητα ύπαρξης Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων;
Σε αυτό το κρίσιμο ερώτημα θα προσπαθήσω να καταθέσω προσωπική εμπειρία και γνώση με τη δεκαετή και πλέον επαφή και προβληματισμό με τον εθελοντισμό και την Κοινωνία των Πολιτών.
Τουλάχιστον στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα υπάρχει συντεταγμένη πολιτεία βάσει του συντάγματος και της ισχύουσας νομοθεσίας κάθε κράτους. Δανείζομαι το φαινόμενο των κλιματικών αλλαγών και τις καταστροφικές επιπτώσεις και ας το πάρουμε ως παράδειγμα για να αναδειχθεί ή ανάγκη ή όχι της δράσης για την Κοινωνία των Πολιτών.
Η εποχή που ζούμε έχει ιστορικά πρωτοφανή χαρακτηριστικά. Το μέγεθος της παραγωγής και της κατανάλωσης ενέργειας και φυσικών πόρων, ακόμη και μη ανανεώσιμων, οδηγεί τον πλανήτη μας –μοναδικό για την ικανότητά του να στηρίζει τη ζωή- στην υπερθέρμανση, με καταστροφικές επιπτώσεις τόσο στον ανθρώπινο πολιτισμό, όσο και στα υπόλοιπα ζωντανά είδη. Αιτία για την παραπάνω ζοφερή προοπτική είναι η άπληστη χρήση ενέργειας προερχόμενης από καύση ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, άνθρακας, φυσικό αέριο). Το τι σημαίνει αυτό το καταλαβαίνουμε όλοι βλέποντας ακραία καιρικά φαινόμενα, μακρές περιόδους ξηρασίας, καύσωνες και από την άλλη μεριά πλημμύρες χωρίς προηγούμενο. Το επίσημο φετινό πόρισμα της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για τις Κλιματικές Αλλαγές (IPCC) αναφέρει ότι αν οι σημερινές τάσεις δεν ανακοπούν αναμένονται:
Αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη από 1,1 έως 6,4 βαθμούς Κελσίου έως το 2100.
Άνοδος της στάθμης των ωκεανών έως το τέλος του αιώνα κατά 18 έως 59 εκατοστά. Ένταση της δραστηριότητας των τροπικών κυκλώνων και τυφώνων, με πιθανότητα 66%.
Το δεύτερο μισό του 21ου αιώνα το κάλυμμα επιπλέοντος πάγου θα εξαφανίζεται το καλοκαίρι από την Αρκτική. Ξηρασίες αναμένονται με αυξημένη συχνότητα σε όλο τον πλανήτη.
Στην εύκρατη ζώνη και ειδικότερα στη μεσογειακή λεκάνη, όπου ανήκει και η χώρα μας, ενισχύεται δραματικά η πιθανότητα ερημοποίησης, κάτι που για τη νότια Ελλάδα θα σημάνει ότι καλλιεργήσιμα ή δασικά εδάφη θα μετατραπούν σε ξηρές πετρώδεις εκτάσεις με αραιή βλάστηση.
Ας καταγράψουμε την ελληνική πραγματικότητα
Οι επιδόσεις μας, κατά την καταγραφή του WWF Ελλάδας, σχετικά με την κλιματική αλλαγή είναι σχεδόν απογοητευτικές και τα στοιχεία είναι αδιαμφισβήτητα:
Κίνητρα για την εξοικονόμηση ενέργειας και την εισαγωγή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στον οικιακό τομέα δεν έχουν εφαρμοστεί.
Καταλαμβάνουμε την 41η θέση επί συνόλου 53 χωρών αναφορικά με τα μέτρα που έχουμε λάβει για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Βρισκόμαστε πολύ πίσω.
Αντί όμως της λήψης μέτρων για μετρίαση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, μαθαίνουμε ότι προγραμματίζεται η κατασκευή νέων μονάδων ηλεκτρισμού από λιθάνθρακα και λιγνίτη!
Υποχρέωση της Κοινωνίας των Πολιτών είναι:
• Καθένας από εμάς να λάβει απλά μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στο σπίτι του και το χώρο εργασίας του
• Να πιέσουμε αποτελεσματικά το πολιτικό σύστημα, ώστε να πετύχουμε ριζική μεταβολή του ενεργειακού προτύπου ΤΩΡΑ!
Να απαιτήσουμε:
• Εγκατάλειψη κάθε σχεδίου για νέες ανθρακικές μονάδες
• Εθνικό σχέδιο εξοικονόμησης ενέργειας εξειδικευμένο ανά τομέα (δόμηση, βιομηχανία, κατοικίες, μεταφορές)
• Ταχεία ψήφιση ενός αποτελεσματικού χωροταξικού σχεδίου για τις ΑΠΕ
• Βιώσιμη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην κατεύθυνση εξοικονόμησης ενέργειας μέσω επανάχρησης, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης
• Αλλαγή του καταναλωτικού και διατροφικού μοντέλου με περιορισμό της υπερκατανάλωσης κρέατος, δεδομένου ότι η κτηνοτροφία συμβάλλει σημαντικά με την εκπομπή μεθανίου στο φαινόμενο του θερμοκηπίου
• Πλατιά ενημέρωση του πληθυσμού για την εξοικονόμηση ενέργειας, τις ΑΠΕ, το παγκόσμιο πρόβλημα, ώστε να στηριχθεί και σε ατομικό επίπεδο η αλλαγή ενεργειακής συμπεριφοράς
• Απόρριψη της επικίνδυνης πυρηνικής ενέργειας.
Θα πρέπει να τους θεωρήσουμε πια ως τους σοβαρότερους μοντέρνους ρύπους. Αναφέρομαι στα αιωρούμενα μικροσωματίδια, την επικίνδυνη παρουσία των οποίων είχαν επισημάνει στις αρχές του 2002 οι ημερήσιες εφημερίδες, προκαλώντας αντιδράσεις της τότε ηγεσίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, τα αιωρούμενα μικροσωματίδια είναι ο τοξικότερος αέριος ρύπος που αναπνέουμε και είναι η αιτία για καρκίνους του πνεύμονα, εγκεφαλοπάθειες και βλάβες του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Οι ερευνητές της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας μελέτησαν την επίδραση των μικροσωματιδίων στην ανάπτυξη του εμβρύου και για πρώτη φορά συνέδεσαν τους ρύπους με την ομαλή ανάπτυξη των πνευμόνων προτού καν το παιδί έλθει στη ζωή.
Γιατί αφορούν τα γραφόμενα τον κάτοικο της Αγίας Παρασκευής;
Διότι η πόλης μας, σύμφωνα με τις μετρήσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ, έχει καταγράψει πανελλήνιο ρεκόρ αιωρούμενων σωματιδίων PM10 με 109 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα. Για την ακρίβεια των στοιχείων: εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ στις 20 Σεπτεμβρίου 2006 και ημερομηνία μέτρησης ρύπου Τρίτη 19 Σεπτεμβρίου 2006.
Στα στοιχεία της πιο πάνω μέτρησης θα πρέπει να λάβει κανείς υπόψη του πως το όριο συναγερμού είναι τα 50 μικρογραμμάρια.
Τα σωματίδια αυτά βομβαρδίζουν καθημερινά τον ανθρώπινο οργανισμό, σε μικρές ή μεγάλες ποσότητες σε σταθερή εξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες.
Η κύρια πηγή αυτών των μοντέρνων ρύπων είναι:
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, τα αιωρούμενα μικροσωματίδια είναι ο τοξικότερος αέριος ρύπος που αναπνέουμε και είναι η αιτία για καρκίνους του πνεύμονα, εγκεφαλοπάθειες και βλάβες του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Οι ερευνητές της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας μελέτησαν την επίδραση των μικροσωματιδίων στην ανάπτυξη του εμβρύου και για πρώτη φορά συνέδεσαν τους ρύπους με την ομαλή ανάπτυξη των πνευμόνων προτού καν το παιδί έλθει στη ζωή.
Γιατί αφορούν τα γραφόμενα τον κάτοικο της Αγίας Παρασκευής;
Διότι η πόλης μας, σύμφωνα με τις μετρήσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ, έχει καταγράψει πανελλήνιο ρεκόρ αιωρούμενων σωματιδίων PM10 με 109 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα. Για την ακρίβεια των στοιχείων: εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ στις 20 Σεπτεμβρίου 2006 και ημερομηνία μέτρησης ρύπου Τρίτη 19 Σεπτεμβρίου 2006.
Στα στοιχεία της πιο πάνω μέτρησης θα πρέπει να λάβει κανείς υπόψη του πως το όριο συναγερμού είναι τα 50 μικρογραμμάρια.
Τα σωματίδια αυτά βομβαρδίζουν καθημερινά τον ανθρώπινο οργανισμό, σε μικρές ή μεγάλες ποσότητες σε σταθερή εξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες.
Η κύρια πηγή αυτών των μοντέρνων ρύπων είναι:
-
Τo έδαφος, η γύρη, τα αιωρήματα της θάλασσας, η σκόνη
-
Τα πετρελαιοκίνητα οχήματα
-
Οι μεγάλες ειδικές βιομηχανίες τσιμέντου, λιγνίτη κ.ά.
-
Η κεντρική θέρμανση, οι οικοδομές, τα φθαρμένα ελαστικά, η κακή ποιότητα των οδοστρωμάτων, τα φρένα κ.ά.
-
Το κοκτέιλ που δίνει τις υψηλότερες τιμές στα αιωρούμενα σωματίδια είναι η μεγάλη θερμοκρασία και η υγρασία.
Κρατάμε πως το 70% του ρύπου προέρχεται από την κίνηση των οχημάτων.
Οι μοντέρνοι αυτοί ρύποι έχουν μια παγκόσμια παρουσία, όπως αυτή της Ρώμης, του Τορίνου, του Λονδίνου, της Λιντς, της Νέας Υόρκης και του Λος Άντζελες.
Εκτιμάται ότι σχεδόν στα 2/3 των χωρών της δυτικής και βόρειας Ευρώπης η μέση ετήσια τιμή των αιωρούμενων σωματιδίων βρίσκεται στα άνω των 50 μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο.
Για τη σαφή εικόνα του αναγνώστη παραθέτουμε τα σημεία που βρίσκονται οι σταθμοί μέτρησης των αιωρούμενων σωματιδίων: Αγία Παρασκευή, Αριστοτέλους, Γουδί, Θρακομακεδόνες, Λυκόβρυση, Μαρούσι, Πανεπιστημιούπολη, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη 94 σταθμοί, Πάτρα 2 σταθμοί, Λάρισα, Βόλο, Ηράκλειο, Κοζάνη, Πτολεμαϊδα. Εκτός Αττικής οι υψηλότερες τιμές καταγράφονται στη Θεσσαλονίκη (Κορδελιό), Πτολεμαϊδα και Λάρισα.
Αγαπητοί αναγνώστες της στήλης, κλείνοντας αυτό το κείμενο, θα ήθελα ίσως για πρώτη φορά και ίσως όχι για τελευταία να κάνω και κάποιες διαπιστώσεις φυσικά όχι ευχάριστες.
Περιμένω χρόνια τώρα με αγωνία κάποιες κινήσεις και ίσως κάποιες ενέργειες αυτών που κυρίως διαχειρίζονται την υγεία μας.
Κατά πρώτον από το Υπουργείο Υγείας και κατά δεύτερον από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και κατ’ επέκταση από τους «Βουλευτάδες», τους Δημάρχους, τους Νομάρχες, τους Περιφερειάρχες και όσους τελούν ως υποψήφιοι από καιρό σε καιρό.
Εάν οι πιο πάνω εκτιμούν πως ο μολυσμένος αέρας που αναπνέουμε όλοι είναι θέμα πρωτεύον, τότε ας πουν μια κουβέντα, ας κάνουν μια πρόταση, ας μας δώσουν μια υπόσχεση έστω, για τον αέρα που αναπνέουμε, άλλως ας πάρουμε όλοι μια βαθιά ανάσα και ας σκεφτούμε..
Μεγάλες λέξεις και βαρύγδουπες κυκλοφορούν τα τελευταία χρόνια. Eυρωπαϊκές πόλεις αλλά και δημόσιοι φορείς κάνουν φιλότιμες προσπάθειες για να πείσουν την κοινωνία των απλών πολιτών για το κλείσιμο των ανεξέλεγκτων χωματερών για την προστασία των υπόγειων υδάτων, τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, την εξοικονόμηση της σπαταλούμενης ενέργειας, τη σωστή διαχείριση των απορριμμάτων.
Πώς όμως μπορούν να πραγματοποιηθούν όλα αυτά;
Απλή είναι η συνταγή. Οι εντεταλμένοι φορείς σχεδιάζουν, ευαισθητοποιούν και φυσικά ενημερώνουν τους πολίτες. Στη συνέχεια οι φορείς υλοποιούν δράσεις μόνο με τη συμβολή των πολιτών. Αν αγαπητοί αναγνώστες δεν αντιληφθούμε εμείς οι απλοί πολίτες και δεν πάρουμε στα χέρια μας αυτά που μας αφορούν, τότε κανένα σχέδιο και καμιά δράση δεν πρόκειται να πετύχει.
Με λίγα λόγια το περιβάλλον και η προστασία του να γίνει υπόθεση ΟΛΩΝ.
Βρήκα στοιχεία που δίνουν με απλά παραδείγματα τη σχέση αλουμινίου, γυαλιού, πλαστικού, χαρτιού με αυτό που λέμε περιβαλλοντικό ισοζύγιο και επιθυμώ να τα μοιραστώ μαζί σας.
Ας διαβάσουμε μαζί το περιβαλλοντικό ‘’κόστος’’ για καθένα από τα υλικά καθημερινής χρήσης μας.Ένα κουτάκι αλουμινίου «καίει» 0,1 λίτρο πετρέλαιο
Γι’ αυτό το ταπεινό κουτάκι, που ζυγίζει 15 γραμμάρια, χρειάστηκε βωξίτης βάρους 60 γραμμαρίων. Τα κοιτάσματα βωξίτη δεν είναι ανεξάντλητα. Μεγάλες ποσότητες από το υλικό αυτό βρίσκονται στα τροπικά δάση. Η εξόρυξή τους σημαίνει αποψίλωση των πνευμόνων της Γης ή σκάψιμο των βουνών. Επιπλέον, για να παραχθεί το ένα κουτάκι, ξοδεύτηκε ενέργεια ικανή να λειτουργήσει μια τηλεόραση για τρεις ώρες. Όλοι αυτοί οι πολύτιμοι φυσικοί πόροι πάνε χαμένοι εάν το κουτάκι πέσει στα κοινά σκουπίδια, όπου θα μείνει για πολλά χρόνια πριν διαλυθεί. Αντίθετα, η ανακύκλωσή του έχει πολλά οφέλη. Για να παραχθεί ένα ολοκαίνουργιο κουτάκι από ανακύκλωση απαιτείται μόλις το 5% της ενέργειας της κανονικής παραγωγής. Αποφεύγουμε έτσι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σχεδόν ίσες με το βάρος του. Για κάθε τόνο ανακυκλώσιμου αλουμινίου κερδίζουμε 4 τόνους βωξίτη, 37 βαρέλια πετρέλαιο, 500 κιλά σόδα και 100 κιλά ασβεστόλιθο. Και όλα αυτά σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, αφού χρειάζονται μόλις 90 μέρες για να εμφανισθεί πάλι στα ράφια.
Ένα γυάλινο μπουκάλι θα… φώτιζε ένα δωμάτιο για 8 ώρες
Κατασκευάζεται από άμμο (που μας δίνει πυρίτιο), ανθρακικό νάτριο και ασβεστόλιθο. Τα τρία αυτά υλικά συγχωνεύονται σε υψηλές θερμοκρασίες και γι’ αυτό απαιτείται σημαντική ενέργεια. Υπολογίζεται ότι για την κατασκευή ενός μπουκαλιού καταναλώνεται ενέργεια ίση με αυτή που καίει ένας λαμπτήρας 100 Watt σε οκτώ ώρες. Γιατί να πετάμε στα σκουπίδια αυτόν τον πλούτο όταν η ανακύκλωση ενός γυάλινου μπουκαλιού μας δίνει το ίδιο προϊόν με 50% λιγότερη ενέργεια; Πόσο μάλλον, όταν υπολογίζεται ότι με την ανακύκλωση αποσοβούμε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ίσες με το ένα τρίτο του βάρους του μπουκαλιού.
Μια μπαταρία μολύνει 400 κυβικά μέτρα νερού
100 εκατομμύρια μπαταρίες οικιακής χρήσης πωλούνται κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Μεγάλο ποσοστό από τις μπαταρίες αυτού του τύπου (έως και 20%) περιέχουν υδράργυρο, υλικό που προκαλεί νευρολογικές διαταραχές, θάνατο και τύφλωση. Αν και μικροσκοπικές, οι μπαταρίες μπορεί να προκαλέσουν ανυπολόγιστη καταστροφή, εάν πεταχτούν ανεξέλεγκτα, καθώς περιέχουν το εξαιρετικά επικίνδυνο κάδμιο (συνδέεται με καρκινογένεση, πνευμονοπάθειες, νεφρικές βλάβες κ.λ.π.) και σειρά ακόμα τοξικών ουσιών. Σκεφτείτε ότι μια μπαταρία είναι αρκετή για να μολύνει ένα κυβικό μέτρο χώμα και 400 κυβικά μέτρα νερού!
Αν και η ανακύκλωση ,μπαταριών δεν αποδίδει άμεσα οικονομικά, μας προστατεύει από τέτοιος κινδύνους.
5 πλαστικά μπουκάλια = 1 μπουφάν!
Εκτός από το ότι αυξάνουν τον όγκο των σκουπιδιών εάν δεν «τσαλακωθούν» (έχει υπολογιστεί ότι ο όγκος που καταλαμβάνει καθένα είναι 2,5 φορές το βάρος τους) θα χρειαστεί να περάσουν 400 – 500 χρόνια πριν αρχίσουν να αποσυντίθενται.
Αντίθετα, ανακυκλώνοντας μισό κιλό ΡΕΤ πλαστικά μπουκάλια, εξοικονομεί κανείς ενέργεια αντίστοιχη με 12.000 ΒΤU. Η διαδικασία για την ανακύκλωσή τους είναι η εξής! Χωρίζονται ανά είδος ( PET, PVC, PP), πλένονται και κομματιάζονται. Από τις νιφάδες κατασκευάζονται διάφορα προϊόντα: από νέα πλαστικά μπουκάλια έως ύφασμα, επένδυση μαξιλαριών και μπουφάν. Έχει υπολογιστεί ότι πέντε πλαστικά μπουκάλια είναι αρκετά για την επένδυση ενός μπουφάν, 25 για ένα φλις παλτό ή 26 μπουκάλια για να φτιαχτεί ένα κοστούμι από πολυεστέρα.
Πάνα μιας χρήσης: 15 δέντρα ανά παιδί
Μπορεί να είναι πρακτική αλλά με πολύ υψηλό κόστος. Και δεν μιλάμε μόνο για το οικονομικό κόστος (που μπορεί να ξεπεράσει τα 2.000 ευρώ για κάθε παιδί), αλλά για το περιβαλλοντικό. Έχει υπολογισθεί ότι για κάθε παιδί χρειάζονται πάνω από 5.000 πάνες μιας χρήσης, ποσότητα που απαιτεί τη θυσία 15 δέντρων! Ένα εκατομμύριο δέντρα κόβονται παγκοσμίως κάθε χρόνο μόνο για πάνες μιας χρήσης.
Από την άλλη, είναι από τα σκουπίδια που «φουσκώνουν» το συνολικό όγκο απορριμμάτων, καθώς οι πάνες που χρησιμοποιεί ένα και μόνο παιδί στην ανάπτυξή του ξεπερνούν σε βάρος τον ένα τόνο!
Ένα σπίτι «παράγει» 7,7 κιλά τετραπάκ ετησίως
Οι συσκευασίες από τετραπάκ κατακτούν όλο και μεγαλύτερο κομμάτι της αγοράς, καθώς είναι αρκετά εύχρηστες τόσο για τις εταιρίες, όσο για τους καταναλωτές. Υπολογίζεται ότι μια οικογένεια σε ένα χρόνο καταναλώνει 300 λίτρα γάλα και «παράγει» σκουπίδια τετραπάκ βάρους 7,7 κιλών.
Αν και ελαφρύ, μαλακό και ταυτόχρονα ανθεκτικό, το τετραπάκ αποτελεί πραγματικό εφιάλτη για οποιοδήποτε σύστημα ανακύκλωσης. Καθώς αποτελείται κατά 77% από χαρτί, 18% από πλαστικό και 5%από αλουμίνιο, η ανακύκλωσή του απαιτεί το διαχωρισμό των διαφορετικών υλικών, πράγμα που καθιστά ιδιαίτερα δαπανηρό το κόστος της. Σε κάποιες περιπτώσεις οι ίδιες οι εταιρίες που παράγουν τη συσκευασία αναλαμβάνουν και την ανακύκλωση, φτιάχνοντας νέα συσκευασία.
300 εκατ. ευρώ το χρόνο γίνονται… σακούλες
Παράγωγο του πετρελαίου και σύμβολο της κοινωνίας μιας χρήσης, η πλαστική σακούλα έχει κατακλύσει τη ζωή μας. Πάνω από 60.000 τόνοι πλαστικού μιας χρήσης καταναλώνονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Η παραγωγή τους υπολογίζεται ότι στοιχίζει περίπου 300 εκατ. ευρώ, δηλαδή 5 ευρώ το κιλό. Πολλαπλάσιο είναι το κόστος τους από τη στιγμή που θα πεταχτούν. Αυξάνουν τον όγκο των σκουπιδιών, η διαχείρισή τους είναι δύσκολη, ενώ μια πλαστική σακούλα χρειάζεται από 100 έως 400 χρόνια για να διαλυθεί αφού ταφεί. Επί πλέον, δυσκολεύει την αποσύνθεση και των απορριμμάτων οργανικής προέλευσης που περιέχουν. Ειδικά όταν οι πλαστικές σακούλες πέσουν στη θάλασσα είναι πολύ επικίνδυνες. Δεν είναι μόνο η ρύπανση – προκαλούν το θάνατο χελωνών και ψαριών. Και μη νομίζετε ότι είναι δωρεάν: έρευνα του συνδέσμου των σούπερ μάρκετ αναφέρει ότι η αχρέωτη διανομή της πλαστικής σακούλας επιβαρύνει 0,3% την τελική τιμή.
Ο βασικός στόχος είναι η μεγάλη μείωση της χρήσης τους. Από κει και πέρα η εκ νέου χρησιμοποίηση, η ξεχωριστή συλλογή και η ανακύκλωση (παρότι κοστίζει αρκετά) αποτελούν καλύτερες επιλογές από το πέταγμα στο σωρό.
Για κάθε τόνο χαρτιού γλυτώνεις 32.000 λίτρα νερό
Η έκρηξη των εντύπων κατακλύζει το σπίτι μας με χαρτί κάθε είδους. Μπορεί πολλά απ’ αυτά (ειδικά τα διαφημιστικά) να δίνονται δωρεάν, το πραγματικό κόστος του χαρτιού όμως είναι πολύ μεγάλο. Το ποσό γίνεται κατανοητό όταν δούμε τι κερδίζουμε από την ανακύκλωσή του. Για κάθε τόνο χαρτιού που ανακυκλώνουμε, λοιπόν, σώζουμε 17 δέντρα, 32.000 λίτρα νερού, δύο βαρέλια πετρελαίου και 4.100 κιλοβατώρες ηλεκτρικού ρεύματος ικανού να καλύπτει τις ανάγκες ενός σπιτιού για πέντε μήνες. Σημαντική είναι και η εξοικονόμηση αερίων του θερμοκηπίου (πάνω από 74%), καθώς και η μείωση του όγκου των απορριμμάτων.Ένας τόνος από υψηλής ποιότητας ανακυκλωμένο χαρτί μπορεί να αντικαταστήσει τρεις τόνους ξύλο για χαρτί. Δυστυχώς, όμως, τα περισσότερα περιοδικά που κυκλοφορούν σήμερα στην Ελλάδα δεν χρησιμοποιούν ανακυκλωμένο χαρτί. Ταυτόχρονα, στην προσπάθεια για ιλουστρασιόν εκτυπώσεις περνούν το χαρτί με επικάλυψη καολίνης, η οποία περιέχει άργιλο. Ο άργιλος όμως δυσκολεύει την ανακύκλωση, καθώς δημιουργεί σβώλους και δίνει κακής ποιότητας ανακυκλωμένο χαρτί.
5 λεπτά για να αδειάσει, 200 χρόνια για να λιώσει
Χρησιμοποιούμε ένα ποτηράκι για ένα λεπτό και αυτό κάνει 200 χρόνια να λιώσει! Μάλλον δεν συμφέρει… Αλλά καθώς τα φαστ φουντ, το φαγητό «παραγγελία απέξω» και το φαγητό στο πόδι επεκτείνονται, τα πλαστικά πιατάκια, ποτηράκι, μαχαιροπίρουνα και κάθε είδους σκεύη μιας χρήσης γίνονται πια συνώνυμα της καθημερινότητας. Φτιαγμένα συνήθως από πολυστυρένιο, αποτελούν μεγάλο μέρος του συνολικού όγκου των πλαστικών απορριμμάτων και είναι εξίσου δύσκολο να διαλυθούν.
Το 1/3 των σκουπιδιών μας είναι κομπόστ
Φλούδες από φρούτα, λαχανικά και κάθε είδους υπολείμματα φαγητού πέφτουν «χύμα» στον σκουπιδοτενεκέ μας, φτάνοντας το 35- 50% του συνόλου των σκουπιδιών μας. Τα οργανικά σκουπίδια αποτελούν έτσι ένα μεγάλο μέρος του όγκου των αποβλήτων που κατευθύνονται για ταφή. Όπως ανακατεύονται με τα άλλα απορρίμματα, δυσκολεύουν την ανακύκλωση. Απεναντίας, εάν έπεφταν σε ξεχωριστό κάδο ή (ακόμα καλύτερα) εάν συλλέγονταν σε ειδικούς κάδους κομποστοποίησης σε κάθε σπίτι, θα μπορούσαν να μας δώσουν πολύ καλό κομπόστ, κατάλληλο για επιχωματώσεις και καλλιέργειες.
Τι είναι η Οικιακή Κομποστοποίηση;
Κομποστοποίηση είναι η φυσική διαδικασία κατά την οποία τα οργανικά απόβλητα (φρούτα, λαχανικά, φύλλα, κλαδέματα κ.α.) μετατρέπονται σε ένα πλούσιο οργανικό μίγμα που λειτουργεί ως βελτιωτικό εδάφους και λίπασμα. Αυτή η διαδικασία μπορεί να γίνει πολύ εύκολα στον κήπο με τη χρήση ενός απλού κάδου κομποστοποίησης αν μιλάμε για μπαλκόνι και στο έδαφος αν υπάρχει χώρος.. Μέσα στον κάδο ή στο χώμα συγκεντρώνουμε τα οργανικά και αφήνουμε τη φύση να κάνει τη δουλειά της όπως συνεχίζει να κάνει τόσα χρόνια.
Υλικά κατάλληλα για κομποστοποίηση:
Οργανικά υπολείμματα κουζίνας από τα νοικοκυριά: φλούδες, φύλλα, κοτσάνια, χαλασμένοι καρποί, υπολείμματα από σαλάτες, τσόφλια αυγών, κόκκαλα και ψάρια κατά προτίμηση τεμαχισμένα και κοπανισμένα. Τα κατακάθια του καφέ και των αφεψημάτων, εκχυλισμάτων κλπ. από αρωματικά και θεραπευτικά βότανα, μαζί με το ζουμί που τυχόν περισσεύει. Χώμα από γλάστρες (όταν ανανεώνεται). Μαραμένα λουλούδια. Στάχτη από ξύλα.
Φυτικά υπολείμματα από λαϊκές αγορές, λαχαναγορές, συνεταιρισμούς, υπολείμματα λαχανικών (φύλλα και στελέχη).
Φυτική ύλη από πάρκα, κήπους, θαμνέματα, κλαδιά δέντρων και θάμνων (οργανωμένες υπηρεσίες κήπων και δενδροστοιχιών ΟΤΑ), υπολείμματα καλλιεργειών (κλαδέματα), κομμένη χλόη (γκαζόν), αγριόχορτα πριν σχηματίσουν σπόρους, φύλλα από δέντρα.
Ροκανίδια και πριονίδια και φλοιός από κατεργασία ξυλείας σε πριστήρια (όχι εμποτισμένης ξυλείας εμπορίου).
Οργανικά υλικά από στάβλους (κοπριά και άχυρο).
Γιατί να κάνουμε κομποστοποίηση;
Κάνοντας κομποστοποίηση μειώνουμε τα σκουπίδια που καταλήγουν στους ΧΥΤΑ. Αυτό έχει πολλαπλά οφέλη:
Τα οργανικά οικιακά απόβλητα αποτελούν περίπου το 35-60% του συνόλου των αποβλήτων που παράγουμε στο σπίτι μας. Από αυτά το 70% περίπου μπορούν να κομποστοποιηθούν. Με τη μέθοδο της κομποστοποίηση μπορούμε να μειώσουμε το σύνολο των οικιακών αποβλήτων μας κατά 35% περίπου.
• Σύμφωνα με τα πιο πάνω μειώνεται ο συνολικός όγκος αποβλήτων που στέλνει ο κάθε Δήμος στο ΧΥΤΑ.
• Μεγαλώνει σημαντικά ο χρόνος ζωής των ΧΥΤΑ, αφού έτσι δέχονται κατά πολύ μικρότερο όγκο αποβλήτων.
Είναι γνωστά τα προβλήματα που δημιουργούνται όταν πρόκειται να κατασκευασθεί ένας ΧΥΤΑ. Ζωντανά παραδείγματα η σημερινή κατάσταση σε
Γραμματικό και Κερατέα. Αν δεν βοηθήσουμε όλοι ενεργά στη μείωση των αποβλήτων, θα χρειάζεται να κατασκευάζονται όλο και περισσότεροι ΧΥΤΑ. Οι ρυθμοί παραγωγής αποβλήτων αυξάνονται συνεχώς και οι ΧΥΤΑ γεμίζουν με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Αρκεί να αναφέρουμε ότι οι ποσότητες αποβλήτων το 1995 σε πανελλήνιο επίπεδο ήταν περίπου 3,5 εκ. τόνους, ενώ το 2004 προσεγγίζαν τους 5 εκ. τόνους. Στο Λεκανοπέδιο της Αθήνας σήμερα, παράγονται 4,5 χιλιάδες τόνοι οικιακών απορριμμάτων και θάβονται στο ΧΥΤΑ της Φυλής.
• Προστατεύουμε τον πλανήτη από το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Τα οργανικά απόβλητα στους ΧΥΤΑ θάβονται και αποικοδομούνται κάτω από συνθήκες έλλειψης οξυγόνου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων μεθανίου (CH4), μονοξειδίου του άνθρακα (CO) και σε λιγότερες ποσότητες υδρόθειο (H2S) κ.α.. Και τα αέρια αυτά είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου και συνεπώς για την αλλαγή του κλίματος στη Γη, με τις γνωστές για όλους καταστρεπτικές συνέπειες.
• Ένα άλλο πρόβλημα στο οποίο δίνει λύση η κομποστοποίηση των οργανικών αποβλήτων είναι η ερημοποίηση των εδαφών. Η εντατικοποίηση της καλλιέργειας της γης, σε συνδυασμό με την καταστροφή των δασών από πυρκαγιές και την εμπορική υπερεκμετάλλευσή τους, έχουν κάνει τα εδάφη πολύ φτωχά σε οργανική ύλη. Η διάβρωσή τους είναι το επόμενο βήμα πριν την τελική ερημοποίηση. Είναι γνωστή η σημερινή κατάσταση με την υπερβολική χρήση λιπασμάτων και ειδικότερα σε νησιά, όπου οι απνητικές επιπτώσεις στα υπόγεια νερά, επιφέρουν Το κομπόστ, δηλαδή το προϊόν της κομποστοποίησης, επιστρέφει στο έδαφος τις απαραίτητες για τη γονιμότητά του οργανικές και ανόργανες ουσίες.
Η βιώσιμη διαχείριση των οργανικών αποβλήτων αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία για ολόκληρη την Ευρώπη. Τα κράτη μέλη της Ε.Ε. έχουν θέσει στόχους για να αποτρέψουν την απόρριψη των οργανικών αποβλήτων στους ΧΥΤΑ. Η Οδηγία 1999/31/ΕΚ του Συμβουλίου της 26ης Απριλίου 1999 περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων εστιάζει ιδιαίτερα στα οργανικά απόβλητα θέτοντας στόχους μείωσης των ποσοτήτων τους που καταλήγουν στους ΧΥΤΑ. Συγκεκριμένα, μέχρι τις 16 Ιουλίου 2010 το βάρος των οργανικών που απορρίπτονται σε ΧΥΤΑ θα πρέπει να μειωθεί κατά 25 % σε σύγκριση με το αντίστοιχο που απορρίφθηκε το 1995, μέχρι 16 Ιουλίου 2013 η μείωση θα πρέπει να φθάσει το 50% και μέχρι τις 16 Ιουλίου 2020 το 65%. Επιπλέον, ο Κανονισμός για τα Ζωικά Υποπροϊόντα απαγορεύει την απόθεση εμπορικών υπολειμμάτων τροφών στους ΧΥΤΑ από το τέλος του 2005.
Προς αυτή την κατεύθυνση οδηγεί και η εθνική στρατηγική για τη μείωση της διάθεσης των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων στους ΧΥΤΑ, η οποία είναι νόμος του κράτους (Κ.Υ.Α. 29407/3508 Αρ. Φύλλου 1572-16/12/2002 «Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων»’).
Όπως φαίνεται είναι αναγκαία η δραστηριοποίηση της τοπικής αυτοδιοίκησης προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά είναι και χρέος των πολιτών με δικές τους πρωτοβουλίες να συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Αναγνωρίζουμε όλοι πως τα κομμένα κλαριά-φύλλα από τους καθαρισμούς των κήπων και των δημοσίων χώρων μεταφέρονται στους ΧΥΤΑ ενώ όλα αυτά τα υλικά θα μπορούσαν με κατάλληλη προεργασία να παρέμειναν στους κήπους μας με τη μορφή βελτιωτικού εδάφους.
Υπάρχουν προβλήματα στην κομποστοποίηση;
Το πιο σημαντικό πρόβλημα της κομποστοποίησης είναι ότι… δεν την κάνουμε πράξη!
Αυτό το πρόβλημα προσπαθεί να λύσει η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες η κομποστοποίηση σε οικιακό αλλά και σε δημοτικό / κοινοτικό επίπεδο έχει προχωρήσει εδώ και χρόνια. Είναι, με λίγα λόγια, δοκιμασμένη μέθοδος διαχείρισης των αποβλήτων που θα λέγαμε ότι επιβάλλεται πλέον να γίνει θεσμός και στην Ελλάδα, δεδομένου του υψηλού ποσοστού οργανικών στα απόβλητά μας, εξαιτίας της μεσογειακής διατροφής.
Όπως φαίνεται είναι αναγκαία η δραστηριοποίηση της τοπικής αυτοδιοίκησης προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά είναι και χρέος των πολιτών με δικές τους πρωτοβουλίες να συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Πώς χρησιμοποιούμε το κομπόστ;
Το ώριμο κομπόστ είναι ένα ευέλικτο υλικό που μπορεί ελεύθερα να εφαρμοστεί σε κάθε έδαφος κάθε εποχή του χρόνου και χωρίς κίνδυνο να καούν τα φυτά ή να μολυνθούν τα νερά. Γενικά για τον κήπο, ρίχνουμε το κομπόστ όταν είναι καλά ώριμο, όταν δηλαδή η διαδικασία της αποσύνθεσης έχει ολοκληρωθεί. Το ανώριμο κομπόστ καθυστερεί την αναπαραγωγή και την αύξηση μερικών φυτών, ενώ μερικά άλλα, π.χ. το σιτάρι και μερικά κολοκύθια, δείχνουν να αυξάνουν γρηγορότερα.
• Λαχανικά και ετήσια: ενσωματώνουμε το κομπόστ επιφανειακά, πριν τη σπορά ή τη μεταφύτευση. Στην αυξητική περίοδο, το απλώνουμε ως εδαφοκάλυψη. Το ενσωματώνουμε μαζί με τις καλλιέργειες εδαφοκάλυψης.
• Δέντρα και θάμνοι: σε φτωχό έδαφος, δεν γεμίζουμε το λάκκο φύτευσης με πλούσιο κομπόστ, γιατί οι ρίζες δεν θα απλώσουν για να βρουν θρεπτικά στοιχεία. Ρίχνουμε κομπόστ στην περιοχή του ριζικού συστήματος και γεμίζουμε με κομπόστ λάκκους.
• Χλοοτάπητες: Απλώνουμε το κομπόστ όταν δημιουργούμε μια νέα θέση ή ανανεώνουμε τον τάπητα την άνοιξη. Ρίχνουμε λεπτό κομπόστ στα αραιά σημεία, για να φτάσει τις ρίζες.
• Φυτώρια: το κομπόστ είναι εξαιρετικό για τα φυτώρια. Δεν χρειάζεται καμιά απολύμανση (π.χ. θέρμανση) και προτιμότερο είναι το αργό (ψυχρό) κομπόστ. Αν το απολυμάνουμε, σκοτώνουμε τα επιθυμητά μικρόβια και έτσι τα παθογόνα που προέρχονται από την ατμόσφαιρα αναπτύσσονται πολύ. Κοσκινίζουμε το κομπόστ για να φύγουν οι σβώλοι και το ανακατεύουμε με άμμο, τύρφη, χώμα κλπ. Οι σβώλοι μπορούν να μπουν σε ένα νέο σωρό.
• Έκχυμα κομπόστ: φυτά που χρειάζονται άμεση ενίσχυση ξαναζωντανεύουν με νερό πλούσιο σε θρεπτικά, που γίνεται με την εμβάπτιση μιας τρύπιας σακούλας με κομπόστ σε έναν κουβά για 2-3 μέρες. Διαλύουμε το υγρό που προκύπτει μέχρι να έρθει στην απόχρωση του τσαγιού. Μπορούμε να ξαναχρησιμοποιήσουμε την ίδια «σακκούλα» μερικές φορές κι ότι απομείνει μπαίνει πάλι στο σωρό του κομπόστ.
Τα οφέλη των προγραμμάτων κομποστοποίησης σε τοπικό επίπεδο
Η κομποστοποίηση σε τοπικό επίπεδο συμβάλει στη βιώσιμη ανάπτυξη και είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να επιτευχθούν οι στόχοι της, που είναι η οικονομική ανάπτυξη σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος και την επίλυση κοινωνικών προβλημάτων. Η οικιακή κομποστοποίηση, δηλαδή η συλλογή και επεξεργασία των οργανικών αποβλήτων όσο το δυνατόν πιο κοντά στο μέρος που παράγονται, ωφελεί την τοπική κοινωνία, συμβάλλοντας παράλληλα στην επίλυση ενός από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα, αυτό της διαχείρισης των αποβλήτων. Συνήθως, προγράμματα κομποστοποίησης δεν ασχολούνται μόνο με την κομποστοποίηση, αλλά και με άλλα κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα τοπικού χαρακτήρα, π.χ.:
• εκπαίδευση των ανέργων της περιοχής
• ασφαλές εργασιακό περιβάλλον για ενήλικες με μαθησιακά προβλήματα
• φυτοκομικές θεραπευτικές δραστηριότητες
• διαχείριση τοπικών χώρων πράσινου
• προσωπική βελτίωση και ανάπτυξη ικανοτήτων
• επαγγελματική εκπαίδευση σε τομείς όπως η φυτοκομία και η κομποστοποίηση.
Κομποστοποίηση μπορεί να γίνει σε:
• Σχολεία
• Φυλακές
• Αστικές φάρμες
• Δημοτικά ή Κοινοτικά πάρκα και κήπους
• Θεραπευτικά ιδρύματα
• Χώρους στέγασης αστέγων
• Χώρους εστίασης και υγιεινής διατροφής
• και σε πολλά άλλα μέρη…
Σκοποί και Στόχοι ενός τέτοιου προγράμματος
Οι κύριοι στόχοι θα πρέπει να είναι:
• Η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των πολιτών για το όλον θέμα διαχείρησης των απορριμμάτων.
• Η εκπαίδευση και κατάρτιση των ενηλίκων, έτσι ώστε να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία της βιώσιμης διαχείρισης των οργανικών αποβλήτων με την κομποστοποίηση.
• Η κατάρτιση ενηλίκων σχετικά με την ανάπτυξη πρωτοβουλιών κομποστοποίησης στο πλαίσιο της κοινωνικής οικονομίας, που θα συμβάλλουν στην επίτευξη των ποσοτικών στόχων εναλλακτικής διαχείρισης οργανικών αποβλήτων σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
• Να εφοδιάσει τους ενήλικους εκπαιδευόμενους με «εργαλεία» που θα τους βοηθήσουν να δημιουργήσουν ενεργές κοινότητες, να ενδυναμώσει τις αστικές αλλά και επαρχιακές περιοχές, και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας για κοινωνικά αποκλεισμένα άτομα και μακροχρόνιους ανέργους.
• Να αναπτύξει τη συνεργασία μεταξύ οργανισμών που προωθούν την κοινωνική οικονομία μέσω της κομποστοποίησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
• Η δυνατότητα υλοποίησης Ευρωπαικών προγραμμάτων.
Το νερό αποτελεί «πηγή ζωής για τον πλανήτη και τους κατοίκους του», το νερό είναι «το υλικό της ζωής». Χωρίς αυτό δεν υπάρχει πλανήτης, δεν υπάρχει ζωή, δεν υπάρχει άνθρωπος.
Εντούτοις, εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση στη «ζωή» και παλεύουν για να επιβιώσουν (χωρίς να τα καταφέρνουν πάντα).Το νερό είναι ταυτόχρονα «αγαθό σε ανεπάρκεια», έχει «πρόβλημα».Το πρόβλημα βέβαια το έχουμε εμείς, που το δημιουργούμε με τις επιλογές μας, τις παρεμβάσεις μας, τον τρόπο που έχουμε μάθει να «δρούμε» μέσα στη φύση.
Τα προβλήματα πολλά, διαφορετικά αλλά και πάρα πολύ όμοια. Η αποψίλωση, για παράδειγμα, των τροπικών δασών στην Αφρική για να μετατραπούν σε εκτάσεις εντατικής γεωργίας, και η καταστροφή των (ελάχιστων πλέον) δασικών εκτάσεων της Αττικής για να μετονομαστούν σε οικοδομήσιμα οικόπεδα, έχουν ακριβώς το ίδιο αποτέλεσμα: την ερημοποίηση, τον ελλιπή εμπλουτισμό των υπόγειων υδάτων, την αλλαγή του μικροκλίματος της περιοχής με την εμφάνιση λιγότερων, αλλά καταρρακτωδών βροχών, τη δημιουργία των συνθηκών εκείνων που ευνοούν τις πλημμύρες. Το νερό είναι πεπερασμένος φυσικός πόρος και άνισα κατανεμημένος στη φύση.
Τον περασμένο αιώνα, η άνοδος του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων, κυρίως στο δυτικό κόσμο, βασίστηκε στη βιομηχανική ανάπτυξη, που οδήγησε στην αύξηση της ζήτησης καθαρού, πόσιμου νερού, ενώ ταυτόχρονα «δημιούργησε» περισσότερες εστίες ρύπανσης των πηγών.
Παράλληλα, η συγκέντρωση πολλών ανθρώπων σε συγκεκριμένες περιοχές, άσχετα με τη φυσική ικανότητα τους να σηκώσουν το «βάρος», οδήγησε στην εξάντληση των δικών τους φυσικών πόρων και στην ανάγκη μεταφοράς καθαρού νερού από άλλες, μακρινές περιοχές, με έναν τρόπο στην επέκταση του προβλήματος.
Όλη αυτή η δραστηριότητα, οι αλλαγές στις χρήσεις γης, τα νέα πρότυπα και οι νέες συνήθειες, είχαν μια σειρά από επιπτώσεις σε αυτόν τον πεπερασμένο πόρο, καθιστώντας τον ακόμα πιο σπάνιο, ένα ακόμα «είδος υπό εξαφάνιση».
Το νερό καταναλώνεται με διάφορους τρόπους, κι ύστερα μεγάλο ποσοστό του χρησιμοποιημένου νερού επιστρέφει στη φύση, σημαντικά επιβαρημένο με βιομηχανικά ή γεωργικά απόβλητα (λιπάσματα, φυτοφάρμακα κ.λπ.), αστικά λύματα, απορρίμματα κάθε υλικού, στραγγίσματα από τις παράνομες (ή και νόμιμες) χωματερές. Το 90% των αποχετευτικών και το 70% των [Ε2] βιομηχανικών λυμάτων καταλήγουν στο περιβάλλον χωρίς επεξεργασία.Μια από τις κύριες συνέπειες της αλλαγής του κλίματος στον πλανήτη είναι η σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων και η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, γεγονότα που θα προκαλέσουν τη μείωση των διαθέσιμων υδατικών πόρων.Η αύξηση εξάτμισης και συμπύκνωσης του νερού θα φτάσει το 7-15%, ενώ αναμένεται μείωση των βροχοπτώσεων στην περιοχή της Μεσογείου έως και 15%.
Από τον πλανήτη στη Μεσόγειο και στην Ελλάδα
Όλα αυτά συμβαίνουν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό σε όλο τον πλανήτη. Οι συνέπειες και στη γειτονιά μας θα είναι μεγάλες: η μεσογειακή λεκάνη εμφανίζεται ως η πλέον ευάλωτη στην υπερθέρμανση του πλανήτη και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις το 38% του πληθυσμού της θα ζει σε ζώνες όπου θα παρατηρούνται ελλείψεις σε νερό.Η Ισπανία αντιμετωπίζει τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων δεκαετιών.Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η Αθήνα βρέθηκε αντιμέτωπη με το φάσμα της δίψας, εξαιτίας ανάλογης ξηρασίας και κακής διαχείρισης των υδατικών πόρων.Στη Μεσόγειο έχει χαθεί το 50% (σε ορισμένες περιοχές και το 90%) των υγροτόπων της. Τον Αύγουστο και το Σεπτέμβρη του 2004, πέθαναν 30.000 πουλιά και πολλές χιλιάδες ψάρια στη λίμνη Κορώνεια, εξαιτίας της ρύπανσης και της ασυνήθιστα χαμηλής στάθμης του νερού. Χρόνιο είναι το πρόβλημα της λειψυδρίας στις Κυκλάδες και σε ορισμένα νησιά της Δωδεκανήσου κατά τους θερινούς μήνες και συνεχώς επιδεινώνεται: 20 τουλάχιστον νησιά αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα.
Τι συμβαίνει στην Αττική;
Πηγάδια με θαλασσινό νερό στον υδροφόρο ορίζοντα της Αττικής.Επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία και καταστρεπτικά για τις καλλιέργειες είναι τα νερά από τις γεωτρήσεις και το λεκανοπέδιο της Αττικής.Εξαιτίας των 5.000 γεωτρήσεων και των χιλιάδων πηγαδιών η στάθμη των υπόγειων νερών, σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή Τεχνικής Γεωλογίας στο ΕΜΠ Γιάννη Κουμαντάκη, τα τελευταία 10 χρόνια έχει κατέβει μέχρι και 30 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας στην Καλλιθέα, το Φαληρικό Δέλτα και στο Ρέντη. Στην Εκάλη, τα Βριλήσσια και την Ν. Ερυθραία τη στάθμη έχει κατέβει περισσότερο από 20 μέτρα.
Η υπεράντληση των υπογείων υδάτων έχει ως αποτέλεσμα το θαλασσινό νερό να έχει κατακλύσει υπογείως τις περιοχές: Βούλα, Βάρη, Βάρκιζα, Ανάβυσσο, Κορωπί, Παιανία.
Ας δούμε στη συνέχεια µερικούς απλούς τρόπους εξοικονόμησης νερού:
- Μην αμελείτε τις διαρροές στα υδραυλικά σας. Μια βρύση που στάζει μπορεί να σας κοστίσει μέχρι και 200 λίτρα επιπλέον κατανάλωση κάθε μήνα.
- Μην κρατάτε συνέχεια ανοικτή τη βρύση όταν πλένεστε, ξυρίζεστε, ή βουρτσίζετε τα δόντια σας.
- Προτιμήστε το ντους από το μπάνιο στη μπανιέρα.
- Καζανάκια ελεγχόμενης ή διπλής ροής. Από τα καζανάκια, προτιμότερα είναι εκείνα στα οποία η ροή εξαρτάται από τον χρόνο πιέσεως του κουμπιού. Μια άλλη λύση είναι τα καζανάκια με επιλογή μικρής ή μεγάλης ροής (συνήθως 3 και 6 λίτρα αντίστοιχα). Τα καζανάκια σταθερής ροής 6 ή 9 λίτρων δεν συνιστώνται.
- Χρήση οικιακών συσκευώνόπως πλυντήρια ρούχων και πιάτων με πιστοποίηση για την κατανάλωση νερού και ενέργειας. Οι συσκευές αυτές καταναλώνουν ένα τρίτο λιγότερο νερό από τις άλλες.
Το νερό στους εξωτερικούς χώρους της κατοικίας
Εξοικονόμηση νερού σε μεγάλο βαθμό μπορεί να επιτευχθεί κατά το σχεδιασμό των κήπων και του περιβάλλοντος χώρου. Οι εξωτερικοί χώροι πρέπει να σχεδιάζονται και να διαμορφώνονται έτσι ώστε:
- Να χρειάζονται λιγότερο νερό
- Να αποφεύγονται είδη με μεγάλες απαιτήσεις σε νερό, όπως το γκαζόν και όπου αυτό είναι αναπόφευκτο να χρησιμοποιούνται διαπερατά υλικά, όπως χαλίκι, σπασμένες πέτρες και πλάκες με οπές, όπου το νερό της βροχής συγκρατείται στο έδαφος και συνεισφέρει στον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα
- Να χρησιμοποιούνται φυτά με χαμηλές ανάγκες σε νερό και μεγάλη αντοχή στον ήλιο, δηλαδή προσαρμοσμένα στο ελληνικό τοπίο και τις τοπικές μικροκλιματικές συνθήκες
- Να επιλέγεται ένα αποδοτικό σύστημα ποτίσματος, ανάλογα με το μέγεθος του χώρου (για μεγαλύτερους, κοινόχρηστους κήπους συνιστάται το πότισμα στάγδην ή ένα υπόγειο σύστημα)
- Οι υπόλοιποι χώροι (γκαράζ, διάδρομοι) να απορροφούν το νερό της βροχής ώστε να εμπλουτίζεται ο υδροφόρος ορίζοντας
- Η συνολική κατανάλωση νερού στην Αττική αυξάνεται σταθερά. Η συνολική κατανάλωση το 2004 ήταν 405.434.701 κυβικά μέτρα νερού
ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Στις μέρες μας όλη η επιστημονική κοινότητα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την υπερθέρμανση του πλανήτη ως αποτέλεσμα του φαινομένου του θερμοκηπίου, πολίτες σε όλο τον κόσμο γίνονται θεατές ή και θύματα ασυνήθιστων ή επικίνδυνων καιρικών φαινομένων, ενώ ζωικά και φυτικά είδη απειλούνται με εξαφάνιση. Ως κύριος επιβαρυντικός παράγοντας αυτής της περιβαλλοντικής ανισορροπίας ενοχοποιείται η ενέργεια, οι μηχανισμοί και τα συστήματα μετατροπής, μεταφοράς και χρήσης της.
Σύμφωνα με ειδική έρευνα της Ε.Ε. προκύπτει ότι:
-To 40% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης δαπανάται στα κτίρια.
-Το 8% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης σε ένα μέσο κτίριο δαπανάται από τις συσκευές που παραμένουν σε αναμονή (stand-by).
–Η βιομηχανία καταναλώνει μόλις 29% και ο εμπορικός τομέας 26%.
Είναι λοιπόν σημαντικό να αλλάξουμε όλοι την συμπεριφορά μας απέναντι στην χρήση της ηλεκτρικής κυρίως ενέργειας καθώς τα blackouts αυξάνονται και δαπανώνται τεράστια ποσά κάθε χρόνο για την συντήρηση των δικτύων διανομής.
Ο ρόλος των γονέων είναι καθοριστικός στη δημιουργία περιβαλλοντικής συνείδησης στα παιδιά. Η συμπεριφορά και οι συνήθειες γεννιούνται στο οικογενειακό περιβάλλον και οι γονείς αποτελούν το παράδειγμα για όλα αλλά και για τη συμπεριφορά με σεβασμό στο περιβάλλον και την εκμάθηση της σημασίας της εξοικονόμησης ενέργειας.
Τα αποτελέσματα ερευνών που εκπονούνται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία χρόνια ενισχύουν ολοένα και περισσότερο την άποψη πως μια ουσιαστική μείωση της κατανάλωσης μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την αλλαγή της ανθρώπινης συμπεριφοράς και του τρόπου ζωής γενικότερα.
Η ευαισθητοποίηση λοιπόν των πολιτών και η αλλαγή της συμπεριφοράς, με στόχο την επίτευξη ενεργειακών και οικονομικών οφελών, είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής, την οικονομική ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος.
Η εφαρμογή των παρακάτω συμβουλών στα ελληνικά νοικοκυριά μπορεί να επιφέρει σημαντική μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.
Στον κλιματισμό
- Πριν αποφασίσετε να αγοράσετε κλιματιστικό, ενημερωθείτε για την ενεργειακή του κατανάλωση, δεδομένου ότι μπορεί να αυξήσει σημαντικά το λογαριασμό σας, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες.
- Εφαρμόζετε πιστά τις οδηγίες του κατασκευαστή για το κλιματιστικό σας.
- Ρυθμίζετε το κλιματιστικό χρησιμοποιώντας ένα καλό θερμόμετρο τοίχου και μην επιδιώκετε θερμοκρασία χαμηλότερη από 26ο C το καλοκαίρι και μεγαλύτερη από 18o C το χειμώνα.
- Χρησιμοποιείτε ανεμιστήρα που καταναλώνει ελάχιστη ενέργεια σε σχέση με το κλιματιστικό. Η καλύτερη θέση για έναν ανεμιστήρα είναι η οροφή. Ο ανεμιστήρας οροφής μας δροσίζει, ενώ καταναλώνει ενέργεια όσο και ένας κοινός λαμπτήρας φωτισμού.
- Φροντίστε τα παράθυρα να είναι κλειστά όταν λειτουργεί το σύστημα κλιματισμού για να μη χάνεται πολύτιμη ενέργεια.
- Τοποθετήστε ανοιχτόχρωμες τέντες στα νότια και δυτικά παράθυρα. Με τον τρόπο αυτό η ηλιακή ακτινοβολία μειώνεται ως και 75%.
- Βάφετε τους εξωτερικούς τοίχους με ανοικτά χρώματα.
- Aερίζετε το σπίτι σας τα καλοκαιρινά βράδια.
Θέρμανση
- Προτιμήστε τις ηλιόλουστες χειμωνιάτικες μέρες να αφήνετε τον ήλιο να μπαίνει στο σπίτι σας από το να ανάβετε τα καλοριφέρ.
- Μην καλύπτετε τα θερμαντικά σώματα με κουρτίνες ή καλύμματα γιατί μειώνεται σημαντικά η απόδοσή τους.
- Μη ρυθμίζετε το θερμοστάτη πάνω από τους 18ο C, αν έχετε αυτόνομη θέρμανση. Για κάθε επιπλέον βαθμό σπαταλάτε μέχρι και 10% περισσότερη ενέργεια.
- Φροντίστε για τη συντήρηση του καυστήρα από ειδικό τεχνίτη, τουλάχιστον μία φορά το χρόνο.
- Σε περίπτωση υπερθέρμανσης του σπιτιού, ρυθμίστε το θερμοστάτη σε χαμηλότερη θερμοκρασία, αντί να ανοίξετε τα παράθυρα.
Θερμομόνωση
- Όσο καλύτερη είναι η θερμομόνωση στο σπίτι ή το διαμέρισμα που διαμένουμε, τόσο λιγότερη κατανάλωση ενέργειας απαιτείται για τη θέρμανση ή /και το δροσισμό του.
- Τα σημεία στα οποία πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας είναι οι επιφάνειες που έρχονται σε επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον (τοίχοι, παράθυρα, ταράτσες, σκεπές, κ.λπ.).
- Ελέγξτε τις πόρτες και τα παράθυρα. Εάν υπάρχουν χαραμάδες, κλείστε τις με μονωτικό υλικό ή σιλικόνη.
- Συνιστάται τα βορεινά παράθυρα να έχουν διπλά τζάμια.
- Τις κρύες νύχτες του χειμώνα κλείνετε τα εξώφυλλα (παντζούρια), καθώς επίσης και τις κουρτίνες για να διατηρείται η ζέστη.
Ενεργειακή σήμανση Α
- Όταν αντικαταστήσετε τις συσκευές σας, προτιμήστε συσκευές µε ενεργειακή σήμανση Α. Ένα ψυγείο ενεργειακής κατηγορίας Α καταναλώνει το 60% της ενέργειας που καταναλώνει ένα ψυγείο κατηγορίας C ή D. Οι συσκευές κατηγορίας Α είναι πιο ακριβές, αλλά η ενέργεια που εξοικονομούν κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής τους, υπερκαλύπτει το κόστος αγοράς.
- Με ένα τυπικό κλιματιστικό ενεργειακής κατηγορίας Α, απόδοσης 9000 BTU με 500 ώρες χρήσης τον χρόνο (μια τυπική χρήση για δροσισμό), μπορείτε να εξοικονομήσετε μέχρι και 25 €/χρόνο σε σχέση με ένα κλιματιστικό ενεργειακής κατηγορίας G. Ρωτήστε τον πωλητή πόσα BTU χρειάζονται (κατάλληλη ψυκτική ικανότητα) για τα τετραγωνικά του δωματίου στο οποίο θέλετε να εγκαταστήσετε το κλιματιστικό.
Στην κουζίνα
- Φροντίστε τα μαγειρικά σκεύη να εφαρμόζουν σωστά στις εστίες της κουζίνας. Αν τα σκεύη δεν «πατούν» καλά στα μάτια της κουζίνας το φαγητό θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να γίνει και επίσης σπαταλάτε 20-30% περισσότερη θερμότητα και ρεύμα.
- Αν το ψυγείο σας δεν έχει αυτόματη απόψυξη, φροντίστε να κάνετε τακτικά απόψυξη.( ένα στρώμα πάγου πάχους 5 χιλιοστών αυξάνει κατά 30% την κατανάλωση ρεύματος).
- Σβήστε το φαγητό 5’ λεπτά προτού γίνει . Το μάτι της κουζίνας είναι αρκετά ζεστό ώστε να τελειώσει το φαγητό σας.
- Πλυντήριο ρούχων
- Εφαρμόζετε τις οδηγίες του κατασκευαστή, προκειμένου να εξοικονομείτε ηλεκτρική ενέργεια, νερό και απορρυπαντικό.
- Επιλέξτε την αγορά πλυντηρίου που μπορεί να συνδεθεί με ηλιακό θερμοσίφωνα για τη χρήση ζεστού νερού.
- Όταν απουσιάζετε, κλείνετε την παροχή νερού του πλυντηρίου.
- Επιλέξτε το πλυντήριο με τη μικρότερη κατανάλωση νερού και ρεύματος. Υπάρχουν αρκετές διαφορές από συσκευή σε συσκευή.
- Ελέγξτε την ετικέτα ενεργειακής σήμανσης.
- Πριν αγοράσετε μια συσκευή ενημερωθείτε για την κατανάλωσή της σε ρεύμα, δεδομένου ότι υπάρχουν διαφορές από συσκευή σε συσκευή (ακόμη και στη λειτουργία αναμονής).
- Οι μικρές συσκευές γενικά καταναλώνουν λιγότερο ρεύμα από τις μεγάλες, γι’ αυτό όποτε μπορείτε, προτιμήστε τις.
- Είναι αποδεδειγμένο ότι τα ρούχα καθαρίζουν εξίσου καλά στους 60ο C όσο και στους 90ο C. Προτιμήστε λοιπόν τη λειτουργία σε χαμηλότερη θερμοκρασία.
Θερμοσίφωνας
- Μη ρυθμίζετε το θερμοστάτη στο θερμοσίφωνα πάνω από τους 60ο C. Ανάψτε το θερμοσίφωνά σας όσο χρειάζεστε, ανάλογα με τις ανάγκες σας για ζεστό νερό και μην τον αφήνετε αναμμένο άσκοπα.
- Προτιμήστε το ντους από το μπάνιο στη μπανιέρα. Ξοδεύετε 3 φορές λιγότερο ρεύμα και νερό.
- Μην αφήνετε τις βρύσες σας να στάζουν.
- Μην αφήνετε το ζεστό νερό να τρέχει άσκοπα.
- Προτιμήστε έναν ηλιακό θερμοσίφωνα αντί ηλεκτρικό για τη θέρμανση του νερού (ο ηλιακός θερμοσίφωνας μπορεί να καλύψει κατά 80% τις ετήσιες ανάγκες σε ζεστό νερό χωρίς να χρειαστεί κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος).
Φωτισμός
- Φροντίστε να μη μένουν αναμμένα τα φώτα σε δωμάτια, όταν δεν είναι απαραίτητο.
- Προτιμήστε ένα χαμηλό γενικό φωτισμό και τοπικό φωτισμό στα σημεία που το χρειάζεστε.
- Προτιμήστε τα ανοικτά χρώματα στους τοίχους του σπιτιού σας, καθώς κάνουν το εσωτερικό περιβάλλον φωτεινότερο.
- Να θυμάστε ότι μια κοινή λάμπα πυράκτωσης καταναλώνει ως και τέσσερις φορές περισσότερη ενέργεια από ένα λαμπτήρα φθορισμού που προσφέρει τον ίδιο φωτισμό.
- Στην κουζίνα και σε χώρους εργασίας προτιμάτε τις λάμπες φθορισμού.
- Οι λάμπες χαμηλής κατανάλωσης (όπως οι νέοι ηλεκτρονικοί λαμπτήρες που κυκλοφορούν στην αγορά) μπορεί να κοστίζουν περισσότερο από τις κοινές λάμπες, αλλά έχουν οκταπλάσια διάρκεια ζωής και καταναλώνουν τέσσερις φορές λιγότερο ρεύμα.
- Να καθαρίζετε τακτικά, και πάντα με προσοχή, τα φωτιστικά σώματα και τους λαμπτήρες.
Νυχτερινό ρεύμα
- Κάντε αίτηση στη ΔΕΗ για νυχτερινό ρεύμα.
- Μην ξεχνατε πως το φυσικό αέριο μπορεί να καλύψει πολλές ενεργειακές ανάγκες στο σπίτι και το γραφείο.
ΔΡΑΣ.Ε.
Δράσεις Εθελοντών
Τ.Κ.15342
Τηλ. 210-6006820, 6973832359
e-mail: augkats64@yahoo.gr και akatsaris@drasemko.gr